Erken Doğum ve Doğru Bilinen Yanlışlar

Gebeliğin, 20.haftadan sonra ve 37. haftadan önce sonlanmasını erken doğum olarak tanımlıyoruz.

Genel olarak bakıldığında sıklığı yüzde 13’e varan erken doğum, anne karnındaki ve ilk 28 gündeki bebek kayıplarının yüzde 80’inden sorumludur. Günümüzde tüp bebek yönteminin kullanılması ve çoğul gebeliklerin artması erken doğum oranlarının artmasına neden olmuştur.

Dünyada her yıl 13 milyon prematüre bebek doğuyor ve bu erken doğumlar bebeğin sağlığını riske atacak solunum, beyin içi kanamaları, görme kaybı, zeka ve motor fonksiyon bozuklukları, bağırsak problemleri gibi birçok faktörü de beraberinde getiriyor.

Erken doğum için en büyük risk taşıyan anneler daha önce erken doğum öyküsü olanlar, çoğul gebeler, bebeğin suyu fazla olanlardır. Diğer faktörleri şöyle sıralıyabiliriz;

Anne adayının kronik hastalıkları, (özellikle yüksek tansiyon)

• Genital sistem enfeksiyonları
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Diş hastalıkları ve enfeksiyonları
• Sigara, alkol, uyuşturucu kullanımı, aşırı kafein alımı
• Rahim şekil bozuklukları
• Rahim ağzı yetersizlikleri
• Yetersiz/sağlıksız beslenme vs.

Erken doğumu önlemenin yolu ise hamileliğin ilk günlerinden itibaren doktor kontrollerini ihmal etmemekten geçiyor. Bu dönemde hayat tarzınızdan, beslenmenize, kullanılan ilaçlardan seyahatlerinize kadar doktorunuzla işbirliği içinde olmak bu durumun önlenmesi ve tedavisinde çok önem arz ediyor. Bu noktada sevgili hastalarımıza doğru olduğunu düşündükleri ancak yanlış olan bazı konulardan bahsetmek isterim;

1. Vaginal Ultrason Düşüğe ve Erken Doğuma Neden olur: YANLIŞ

Vaginal ultrason gebelikler hakkında bize daha detaylı ve aydınlatıcı bilgiler veren bu amaçla kullanılan bir yöntemdir. Özellikle erken doğum tanısında rahim ağzı uzunluğunun ve açıklığının  ölçülmesinde çok yararlıdır. Ayrıca probe vajene yerleştirilmekte dolayısıyla çocuğun yerleştiği yer olan rahimle hiç alakası bulunmamaktadır. Düşüğe neden olmadığı gibi düşüğün ve erken doğumun tanısında kullanılan en önemli ve güvenilir yöntemdir.

2. Sürekli Yatmak Doğumu Önler: Yanlış

Erken doğum tehtidi durumunda hastanın fiziksel aktivasyonunu azaltmasını öneriyoruz, ancak bu durum sürekli yatakta kalmak, hiç kalkmamak ve devamlı yatmak anlamına gelmemektedir. Tam tersine sürekli hareketsizlik gebelikte pıhtılaşma problemlerine neden olabilir. Ayrıca tüm bilimsel kuruluşlarında kabul ettiği gibi devamlı yatak istirahatinin erken doğumu önlemedeki etkisi son derece tartışmalıdır. Yapılması gereken bu dönemde spor yapmaktan, ağır iş ve fiziksel aktivasyondan kaçınmak daha sedanter yaşamaktır.

3. Rahim Ağzı Dikişi Erken Doğumun Kesin Tedavisidir: Yanlış

Rahim ağzına konulan dikişler sadece rahim ağzı yetmezliği veya rahim ağzında anatomik bir problemi olan kişilerdeki erken doğumu önlemede  faydalıdırlar.  Erken doğumun çok farklı sebepleri vardır ve rahim ağzına konulan dikişler hepsinde etkin değildir.

4. Diş Çekimi Erken Doğuma Neden Olur: Yanlış

Gebelikte gelişen diş ve diş eti problemleri eğer tedavi edilmezlerse erken doğuma neden olabilirler. Bu nedenle en ideali, gebelik planlayan anne adaylarının gebelik öncesinde genel kontrollerin yanısıra mutlaka diş hekimine de kontrol  olmalarıdır. Gebelik esnasında gelişen diş problemleri de doktorunuzun kontrolünde olmak kaydı ile en uygun şekilde hemen tedavi edilmelidir.

5. Antibiyotik Kullanımı Erken Doğuma Neden Olur: Yanlış

İlaçlar yerinde ve uygun kullanıldıklarında faydalı kimyasallardır. Gebelikte antibiyotik kullanımı gerek halinde, uygun doz ve zamanda kullanıldığında pek çok fayda sağlarlar. Mesela gebelikte oluşan genital ve idrar yolu enfeksiyonları uygun antibiyotik ve ilaçlarla tedavi edilmezlerse  erken doğuma nedenidirler. Bu yüzden gebelikte kullanılacak tüm ilaçlar doktorunuzun kontrolünde kullanılmalıdır.

6. Erken Doğum Ağrı ile Başlar: Yanlış

Doğum eyleminin başladığını gösteren bazı belirteçler vardır ve ağrı bunlardan en enemlisi ve sık karşılaşılanıdır, ancak daima böyle olmayabilir. Çocuğun suyunun gelmesi de bir doğum başlangıç belirtisidir ve ağrısız olur. Ayrıca kanama olabilir ve bu da eylemin başladığını gösterebilir ve ağrı eşlik etmeyebilir. Rahim ağzı yetmezliklerinde ise erken doğum ağrısız olur ve sadece bası hissi tariflenir.

7. Erken Doğumu Önlemek İçin Kullanılan  İğneler Haplardan Daha Etkindir:Yanlış

Erken doğum eylemini durdurmak için eylemin sebebine ve gebelik haftasına göre kullandığımız ilaçlar farklı olabilmektedir. Kullanılan ilaçların formu etkinliklerini değiştirmez veya birbirine üstün kılmaz. Duruma göre hem enjektabl formlar  hemde ağızdan alınan veya vaginal kullanılan formlar eylemi durdurmada aynı etkiye sahiptirler.

8. Yiyecek ve İçeceklerin Erken Doğum ile Bağlantısı Yoktur: Yanlış

Gebelikte beslenme hem anne hem de bebeğin sağlıklı olması açısından önemlidir. Bununla beraber gebeliğin sağlıkla devamı açısından da önem taşımaktadır. Sigara , çay ve kahvenin içinde olan kafein direk olarak rahim kasında kasılmaya neden olmaktadır. Ayrıca çok faydalı olan bitki çaylarından bazıları mesela; ada çayı, ökse otu, pelin otu, rezene, aloe vera, fesleğen, ginseng,kekeik, meyan kökü,gibi bitkiler ve hurma fazla ve devamlı alındıklarında aynı etkiyi yapmaktadırlar.

Bazı yiyecekler de içinde taşıyabilecekleri bazı mikroplar nedeni ile barsaklarda hareketlenmeye, ishale, veya uterin kasılmalara neden olarak erken doğum etkeni olabilmektedirler. Mesela, az pişmiş et ve yumurta, sakatatlar, kabuklu deniz ürünleri, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri gibi. Bu nedenle gebelik süresince alınan gıdalar ve içecekler konusunda doktorunuzun önerilerine uymanız büyük önem taşımaktadır.

9. Gebelikte Cinsel İlişki Erken Doğuma Neden Olur: Yanlış

Normal gebelik süresince anne adayı kendini rahat hissettiği ve gebelikte bir sorun olmadığı sürece cinsel ilişkinin bir mahsuru yoktur. Sadece gebelikte bir risk ortaya çıkarsa , lüzum halinde doktorunuz cinsel ilişkiye kısıtlama getirebilir. Bunun dışında cinsel ilişki erken doğum nedeni değildir, erken doğum riski varsa diğer fiziksel aktivitelerin belirli bir süre kısıtlanması gibi cinsel ilişkide kısıtlanabilir.

10. Yolculuk Erken Doğuma Neden Olur: Yanlış

Gebelikte normal toplu taşım araçları ile yolculuk yapılabilir. Gebeliğin ilerleyen haftalarına kadar yolculuk bir problem teşkil etmez. 34. haftadan sonra olası doğum ihtimalinin yüksek olması nedeni ile beklenmeyen bir zaman ve ortamda doğumun başlama ihtimali gözönüne alınarak uzun seyahatler önerilmez. Bunun dışında eğer erken doğum belirteçleri varsa doktorunuz yolculuk yapmanıza kısıtlama getirebilir. Daha önce bahsettiğim gibi bu kısıtlama, risk olduğunda yapılan ve fiziksel aktivasyonu azaltmak amacı ile yapılan bir uygulamadır. Önemli bir kaza veya yaralanma olmadığı müddetçe yolculuk, tek başına erken doğum sebebi değildir.

Hamile olan her kadının erken doğumla ilgili doğru bilgilere sahip olması gerektiğine inanıyorum. Yukarıda bahsettiğim başlıklar yıllar içinde hastalarımın bana en çok sorduğu ve aslında yanlış bildikleri konu başlıklarıdır. Bu bilgilerin siz anne adaylarına faydalı olacağını ve sizi rahatlatıp daha bilinçli kılacağını düşünüyorum. Sağlıklı rahat bir gebelik ve sağlıklı bir bebek için öncelikle doktorunuza güvenin ve gebelik öncesinden başlayarak birlikte hareket edin.