Gebelikte Kalp Hastalığı

Gebelikte kalp hastalığı tanısı, annenin kardiyovasküler sisteminde olan bir takım değişikliklerden dolayı güçleşebilir. Daha önceden kalp rahatsızlığı bulunan bir anne adayının, rahat bir gebelik süreci geçirip geçiremeyeceğine, kalbin fonksiyonel kapasitesini, yüklenmeye karşı toleransını ve gebelik sürecinde aldığı tedavi ve bakımı değerlendirerek  karar verebiliriz.

Gebelerin %1 ‘de kalp hastalığı bulunmaktadır. En sık görülen kalp hastalığı Mitral Darlık, en sık görülen doğumsal kalp rahatsızlığı ise ASD’ dir. (Atriyal Septal Defekt)

Gebelikte kalpte oluşan değişiklikler

• Kalp sol dışa doğru yer değiştirir
• Kalbin hacmi % 10-15 artar
• Kalp sesleri artmış, bazıları çiftleşmiştir
• Kalbin atım hacmi (kardiyak output) artar, gebeliğin sonunda 6Lt/dk. dır. Kalbin atım hacmi sol yan yatıldığında en yüksektir, bu nedenle bebeğe kan en iyi bu pozisyonda pompalanır
• Nabız artar 10 atım / dakika yükselir
• EKG’ de sol aks deviyasyonu ve T dalga inversiyonu izlenir
• Sistolik basınç değişmez ancak diyastolik basınç ilk iki trimesterde azalır
• Kan hacmi 1600-1700 mL artar ( % 40-50 ). Burada artan daha ziyade plazma denilen sulu kısmıdır
• Nefes darlığı (Dispne) izlenir.

Gebelikte kalp hastalığı bulguları

• Ciddi nefes darlığı
• Eforla nefessiz kalma ve bayılma
• Eforla göğüs ağrısı
• Geceleri uykudan hava açlığı ile uyanma
• Kalpte ileri derecede büyüme
• Hem sistolde, hem diyastolde devamlı üfürüm olması
• Morarma
• Kalp atım bozukluklarının oluşması

Gebelikte kalp hastalığının fonksiyonel sınıflandırması

Kalbin fonksiyonel kapasitesini ölçmek için bir sınıflama kullanılmaktadır. Buna göre;

I.Sınıf: Günlük aktivitelerini rahatlıkla yerine getiren, bir kısıtlama yapmak zorunda olmayan asemptomatik hastalar.

II.Sınıf: İstirahatte veya normal aktivitede sorunu olmayıp, normalden fazla eforla sıkıntı hisseden hastalar.

III.Sınıf: Normal aktivitede sıkıntı hisseden, ancak istirahat halinde rahat olabilen hastalar.

IV.Sınıf: İstirahat halinde bile sıkıntı hisseden hastalar.

I ve II sınıf hastaların gebeliğinde genellikle pek sorunla karşılaşılmaz. Kontrol altında olmak kaydı ile sonuçlar çok iyidir. Normal yoldan vajinal doğum yapabilirler, ancak çıkım anında anneye yardımcı olunarak fazla ıkınması engellenmeye çalışılır.

III.Sınıf hastaların 1/3 ‘ü gebelikte dekompanse olurlar. Devamlı yatak istirahatinde kalmaları  gerekebilir. Ciddi olgularda gebeliği erkenden sonlandırmak mecburiyetinde kalınabilir. Vajinal doğum tercih edilir, sezaryen risklidir.

IV. sınıf hastalar için aslında gebelik çok tehlikelidir. Bu grubun gebe kalması önerilmez. Anne ölüm oranı çok yüksektir.

Gebelikte kalp hastalığı olan annenin bebeğinde hastalığın derecesine göre farklı sorunlar izlenir. Annede ciddi hipoksi ile seyreden kalp hastalığı varlığında bebek ölüm oranları % 38’ leri bulmaktadır. Ciddi hipoksi yoksa bu oran % 20’lerde kalmaktadır ki bu da oldukça yüksek bir mortalite oranıdır. Ayrıca düşük, erken doğum, gelişme geriliği ve doğumsal kalp anomalisi riskide fazladır.

Doğumsal Kalp Hastalıkları

• ASD ( Atriyal Septal Defekt )
• VSD ( Ventriküler Septal Defekt )
• PDA ( Patent Duktus Arteriyozis )
• Fallot Tetralojisi
• Aort Koarktasyonu
• Eisenmenger Sendromu

ASD en sık görülen tipidir. ASD, VSD, PDA’ da sınıflamaya göre I ve II seviyesinde genellikle sorun görülmez. Fallot tetralojisi ve Aort Koarktasyonunda yakın takip gerekir. Hamilelik tehlikeli olabilir. Gebelikte fiziksel aktivite kısıtlanmalı, kabızlık önlenmeli, kan basıncı kontrolü sağlanmalıdır. Eismengerde gebelik önlenmelidir. Anne ölüm oranı % 40 olarak bildirilmiştir. Gebelikte bebeğe ait sorunlar da fazladır. Çoğunlukla gebelik sonlandırılır.

Kalp Kapak Hastalıkları

• Mitral Darlık (MD)
• Mitral Yetmezlik (MY)
• Aort Darlığı (AD)
• Aort Yetmezliği (AY)

MD en sık görülendir. Genellikle romatizmal hastalık sonrası oluşur. Kapak alanı 1.5 santimetrekareden fazla ise ve fonksiyonel kapasitesi iyi ise normal doğum yapabilirler. Eylem yakından izlenmeli ve kalp sürekli monitorize edilmelidir.

Kapak hastalığı olan hastalara doğumdan kısa süre önce infektif endokarditi (Kalp doku iltihabı) önlemek için antibiyotik proflaksisi yapmak gereklidir.

Kalp hastaları gebelikte, kadın doğumcu ve kardiyolog eşliğinde takip edilmelidir. Doğum ciddiyetine göre, her iki branşın olduğu ve yoğun bakım desteğinin verilebileceği bir hastanede gerçekleştirilmelidir. Tabii asıl önemli olan hastaların gebelik öncesi kalp kontrolünden geçmeleri ve kardiyologlarının onayını aldıktan sonra gebe kalmalarıdır.